21 Haziran, Kuzey Yarım Küre'de yılın en uzun gündüzünün yaşandığı tarihtir. Bu tarih, hem astronomik (en uzun gündüz, en kısa gece) hem de kültürel (Stonehenge kutlamaları, yaz festivalleri) açıdan büyük öneme sahiptir. Gökyüzünde büyüleyici değişimlerin yaşandığı bu tarihle ilgili merak edilenleri sizler için derledik. İşte ayrıntılar...
21 HAZİRAN NE GÜNÜ?
21 Haziran, Kuzey Yarım Küre'de yaz gün dönümünün gerçekleştiği tarihtir. Bu gün, Güneş ışınlarının Yengeç Dönencesi'ne dik geldiği an olarak tanımlanır ve yaz mevsiminin resmi başlangıcı kabul edilir. Türkiye'de ve birçok ülkede, en uzun gündüz ve en kısa gece bu tarihte yaşanır. Aynı zamanda, Güney Yarım Küre'de kış gün dönümü olarak kutlanır. Dünya genelinde, Stonehenge'deki törenlerden yerel festivallere kadar çeşitli kültürel etkinlikler bu özel günü renklendirir.
EN UZUN GÜNDÜZ NE ZAMAN?
En uzun gündüz, Kuzey Yarım Küre'de 21 Haziran'da, bazen de artık yıllarda 20 Haziran'da yaşanır. 2025 yılında, 21 Haziran Cumartesi günü Türkiye'de gündüz süresi bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Örneğin, Sinop'ta yaklaşık 15 saat 15 dakika, Hatay'da ise 14 saat 39 dakika gündüz süresi bekleniyor. Bu olay, Dünya'nın eksen eğikliği nedeniyle Güneş'in gökyüzünde daha uzun süre görünmesinden kaynaklanıyor. En uzun gündüz, astrolojide ise yazın enerjisini ve doğanın bereketini simgeliyor.
21 HAZİRAN EKİNOKS MU?
21 Haziran bir ekinoks değildir. Ekinoks, gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu günlerdir ve genellikle 21 Mart (ilkbahar ekinoksu) ile 23 Eylül (sonbahar ekinoksu) tarihlerinde yaşanır. 21 Haziran ise yaz gündönümüdür ve Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüzün olduğu tarihtir. Bu iki kavram sıkça karıştırılsa da, ekinoks eşitlik, gündönümü ise ekstrem süreler (en uzun gündüz veya gece) anlamına gelir.
GÜNDÖNÜMÜ NEDİR?
Yaz gündönümünün temelinde, Dünya'nın 23.5 derecelik eksen eğikliği yatıyor. 21 Haziran'da, Kuzey Yarım Küre Güneş'e en fazla eğik konumda bulunur ve bu da Güneş ışınlarının daha dik gelmesine neden olur. Bu durum, gündüz saatlerinin uzamasına ve sıcaklıkların artmasına yol açar. Türkiye'de, bu tarihte gündüz süresi kuzeydeki illerde (örneğin, Sinop) daha uzunken, güneydeki illerde (Hatay, Adana) biraz daha kısa sürer.
