Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ve ''TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu'' çatısı altındaki bilim insanları tarafından yeni tip corona virüsü (covid-19) karşı geliştirilen ilk yerli sentez ilaç görücüye çıktı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, "İlacın ruhsatlandırma aşamasına gelmesi hem mutluluk hem de gurur verici." ifadelerini kullandı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, Türk mühendisleri tarafından rekor hızda üretilerek dünyaya ihraç edilen yerli yoğun bakım solunum cihazının ardından yeni bir başarı hikayesi daha yazıldı. Başkan Erdoğan tarafından açıklanan ve ''TÜBİTAK "Covid-19 Türkiye Platformu" çatısı altındaki bilim insanları tarafından geliştirilen "Favipiravir isimli ilacın yerli sentezi" ruhsatlandırma aşamasına geldi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TÜBİTAK, İstanbul Medipol Üniversitesi ve Atabay İlaç iş birliğiyle Covid-19 tedavisinde kullanılan ve etkin sonuçlar veren Favipiravir isimli ilacın yerli sentezi, Doç. Dr. Mustafa Güzel ve Zeynep Atabay Taşkent'in koordinasyonunda 32 kişilik ekip tarafından 40 gün gibi kısa sürede üretildi.
Yerli ham madde ile sentezlenerek üretilen ilacı geliştiren İstanbul Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Güzel ve ilacı endüstri seviyesine getiren Atabay Kimya Sanayi Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Atabay, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ile birlikte Bakan Varank'ı ziyaret ederek, ruhsatlandırma aşamasına gelen yerli sentez ilacın ilk numunesini sundu. Böylelikle, Başkan Erdoğan'ın açıkladığı ve Covid-19'a karşı tedavilerde kullanılması planlanan yerli sentez ilaç görücüye çıktı.
"YERLİ VE MİLLİ OLARAK KENDİ SENTEZİMİZLE GELİŞTİRDİK"
Bakan Varank, ziyaretin ardından yaptığı açıklamada, şu bilgileri verdi:
"Türk hekimlerinin Covid-19 hastalığının tedavisinde çok başarılı şekilde kullandığı Favipiravir ilacının yerli sentezini bilim insanlarımız, İstanbul Medipol Üniversitesinden Mustafa Güzel hocamızın liderliğinde geliştirdi. Atabay İlaç firması da bu ürünün ticarileşmesi için altyapısını kullandırdı. Yerli ve milli olarak kendi sentezimizle geliştirilmiş çok önemli bir ilacı üretmiş olduk. Bunun ruhsatlandırma aşaması var. Sağlık Bakanımız, kabine toplantısında bu ilaçların hemen ruhsatlandırılması ile ilgili talimat verdiğini de söyledi. Süreçler hızlı şekilde tamamlandığında, kendi sentezimizle geliştirdiğimiz ve ürettiğimiz kendi ilacımızı hem Türkiye'de kullanabileceğiz hem de bu alanda önemli ihracat imkanı var."
Bakan Varank, Covid-19 salgını daha Türkiye sınırlarına girmeden TÜBİTAK başkanlığında "Covid-19 Türkiye Platformu"nu oluşturduklarını anımsatarak, şu değerlendirmede bulundu:
"Bu platform ile Türkiye'deki temel araştırmalar seviyesinde koordinasyonu sağlamayı planladık. Platformun çatısı altında bir kısmı aşı, bir kısmı da ilaç geliştirme olmak üzere 17 proje yürütülüyor. Favipiravir ilacının yerli sentezinin yapılması da bu başlıkta çalıştığımız projelerden biriydi. Burada bir neticeye ulaşmış olmamız, bunun endüstri seviyesine, ilacın ruhsatlandırma aşamasına gelmiş olması bizim açımızdan hem mutluluk hem de gurur verici."
"DÜNYADA ÖNCÜ OLACAK İŞLERE İMZA ATACAĞIZ"
Bakan Varank, Covid-19 Türkiye Platformu çatısı altındaki bütün projelerden netice almayı umduklarına işaret ederek, "Dünyada öncü olacak işlere imza atacağımıza inanıyoruz. Temel araştırmalar tamamlandığında bu projelerin klinik çalışmalara ihtiyaç duyanlarını Sağlık Bakanlığımıza teslim edeceğiz. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) ile bunların klinik çalışmaları tamamlanarak dünyaya çare olacak işlere bilim insanlarımızla birlikte imza atmış olacağız." ifadelerini kullandı.
Yerli yoğun bakım solunum cihazının da bir ihtiyaçtan doğduğuna dikkati çeken Varank, şunları kaydetti:
"18 yılda inşa ettiğimiz çok güçlü bir sağlık altyapımız var. Hem yoğun bakım yatak sayısı hem de cihaz ekipman açısından güçlü bir altyapımız olmasına rağmen 'Türkiye kendi cihazını üretsin' diye yerli solunum cihazını aynı bu şekilde 'milli seferberlik' ruhuyla bir araya gelerek ürettik hem ülkemize hem de dünyaya tanıttık. İhracat yapabiliyoruz. Aşı, ilaç projeleri de milli seferberlik ruhuyla bilim insanlarımızın fedakarlığı ve devletimizin desteklediği işler olarak kamuoyuna yansımış oldu."
"BU KADAR ÇABUK OLACAĞINI DÜŞÜNMÜYORDUM"
Doç. Dr. Mustafa Güzel de sanayi-üniversite iş birliğiyle yerli ilaç geliştirme projesini hayata geçirdiklerini belirterek, "Yerli imkanlarımızla bir ürünü geliştirdik. İlaçta yerli ve milli kaynaklarımızı artıracak, bizi şampiyonlar ligine taşıyacak daha teknolojik projeleri yapabilmeyi ümit ediyorum." ifadelerini kullandı.
Yaklaşık 5-6 hafta önce çalışmalara başladıklarını aktaran Güzel, "İnanın ben de bu kadar çabuk olabileceğini düşünmüyordum ama milli seferberlikle herkes birbirine kenetlendi. Takım ruhuyla bunu başardık." değerlendirmesini yaptı.
Güzel, sentezi yapılan Favipiravir ilacının ateşi daha yeni çıkmış hastalarda bile etkin tedavisinin görüldüğünü vurgulayarak, "Dünyada tedavide öne çıkmış 3-4 ilaç var. Etkili olduğunu bildiğimiz bir ilaç." bilgisini paylaştı.
"TÜBİTAK DESTEĞİ BİZE GÜÇ VERDİ"
Zeynep Atabay Taşkent ise 80 yıllık bir firma olduklarını belirterek, şunları kaydetti:
"40 yıldır ilaç ham maddesi üretiyoruz. 100'e yakın ham madde ürettik. Bunların ihracatını da yapıyoruz. Influenza tedavisinde etkisi bilinen Oseltamivir Antiviral ilacının yerli sentezinde öne çıkmış bir firma olarak Covid-19 virüsüne karşı etkili olabilecek ilaçların sentezine ivedilikle Medipol Üniversitesinden Mustafa Güzel Hoca'mızın iş birliğiyle başladık. Endüstriyel ham madde sentezi altyapımız, bitmiş ürün üretim altyapımız sayesinde hocamızla çok hızlı çalıştık. TÜBİTAK desteği bize güç verdi, bizi hızlandırdı."
Başkan Erdoğan, son kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "Hekimlerimizin Covid-19 hastalığı tedavisinde etkin şekilde kullandığı Favipiravir isimli ilacı TÜBİTAK Covid-19 Türkiye Platformu çatısı altında çalışan bilim insanlarımız kendi sentezimizle üretmeyi başardı." ifadelerini kullanmıştı.
FAVİPİRAVİR NEDİR?
Favipiravir olarak da bilinen, T-705 , Avigan veya favilavir bir edilir antiviral ilaç tarafından geliştirilmektedir Toyama Kimya ( Fujifilm çok karşı etkinliği olan Japon grubu) RNA virüsleri . Diğer bazı deneysel antiviral ilaçlar (T-1105 ve T-1106) gibi, bir pirazinkarboksamid türevidir. Hayvanlarda yapılan deneylerde Favipiravir karşı aktivite göstermiştir grip virüsleri , Batı Nil virüsü , sarıhumma virüsü , ayak ve ağız hastalığı virüsü yanı sıra diğer flavivirüslerle ,arenavirüsler , bunyavirüsler ve alfavirüsler . 'e karşı aktivite enterovirüsler ve ateşli Rift Valley virüsü de gösterilmiştir. Favipiravir, hayvan çalışmalarında Zika virüsüne karşı sınırlı etkinlik göstermiştir , ancak MK-608 gibi diğer antivirallerden daha az etkilidir. madde ayrıca karşı bir düzeyde sonuç verirlik göstermiştir kuduz, ve virüs ile enfekte olmuş bazı insanlarda deneysel kullanılmıştır.
Şubat 2020'de, Favipiravir Çin'de ortaya çıkan COVID-19 (yeni corona virüsü) hastalığının deneysel tedavisi için inceleniyordu 17 Mart'ta Çinli yetkililer ilacın Wuhan ve Shenzhen'deki COVID tedavisinde etkili olduğunu ileri sürdü.
Etki mekanizmasının, viral RNA'ya bağımlı RNA polimerazın seçici inhibisyonu ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.Diğer araştırmalar, favipiravirin ölümcül olmayan bir RNA viral fenotipi üreterek ölümcül RNA transversiyon mutasyonlarını indüklediğini göstermektedir. Favipiravir, hem oral hem de intravenöz formülasyonlarda mevcut olan aktif formu olan favipiravir-ribofuranosil-5'-trifosfat (favipiravir-RTP) ile metabolize olan bir ön ilaçtır. İnsan hipoksantin guanin fosforibosiltransferazının (HGPRT) bu aktivasyon sürecinde önemli bir rol oynadığına inanılmaktadır.Favipiravir, memeli hücrelerinde RNA veya DNA sentezini inhibe etmez ve bunlar için toksik değildir. 2014 yılında, Japonya'da grip salgınlarına karşı stoklanması için favipiravir onaylanmıştır.Ancak, favipiravir grip tedavisinde etkinliği hakkında şüphe, primer insan solunum yolu hücrelerinde etkili olduğu gösterilmemiştir.
