Tüm dünyanın sorunu haline gelen iklim krizi çerçevesinde, birçok ülke farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlemeyi ve sürdürübilirliğe dikkat çekmeyi önemsemektedir. Ülkemizde de bu noktada çalışmalar devam etmekle birlikte birçok etkinlik düzenlenmektedir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un imzasıyla 81 ilin valiliklerine ve Bakanlık İl Müdürlüklerine genelgeye ilişkin usul ve esaslar gönderilirken; Türkiye Çevre Haftası, çevrenin korunması, sürdürülebilir yaşam çevrelerinin oluşturulması, iklim değişikliği ile mücadele ve uyum konularında çevre bilincinin topluma yayılması amacıyla 1-7 Haziran'da, bu yıl "Sıfır Atık" temasıyla kutlanmaktadır. Peki, 5 Haziran Dünya Çevre Günü nedir, nasıl ortaya çıkmıştır? İşte Çevre Günü ile ilgili sözler ve bilinmesi gerekenler...
5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ NEDİR?
Dünya Çevre Günü, İsveç'in Stockholm kentinde 1972 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler Çevre Konferansın'dan günümüze, her yıl 5 Haziran'da çevrenin korunması konusunda dünya çapında farkındalık yaratılması ve eylemde bulunulması amacıyla kutlanmaya devam etmektedir.
Plastik atıkların doğa ve yaban hayatı ile insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması doğrultusunda insanların günlük hayatlarında değişiklikler yapması çağrısında bulunulmaktadır ve bu konu başlıklarından yalnızca bir tanesidir.
Dünyada bir dakikada 1 milyon plastik su şişesi satın alınmakta ve her yıl 5 trilyon tek kullanımlık poşet tüketilmektedir. Kullandığımız plastik ürünlerin %50'sini tek kullanımlık ürünler oluşturmaktadır. Okyanuslarda bir yılda biriken plastik dünyanın etrafını dört kez dönebilecek miktarda olup, tamamen çözülene dek 1000 yıl boyunca varlığını sürdürmektedir. Plastikler insan bedenine de doğrudan zarar vermekte olup, olumsuz etkiler mikro plastikler aracılığıyla insanların su ve gıdalarına kadar ulaşabilmektedir.
Avrupa Birliği'nin kaynak verimliliği konusunda uzun vadeli planlarından birini oluşturan Döngüsel Ekonomi Paketi kapsamında, 2018 yılında "Döngüsel Ekonomide AB Plastik Stratejisi" kabul edilmiştir. Strateji AB'deki tüm plastik ambalajların 2030 yılına kadar geri dönüştürülebilir hale getirilmesini, tek kullanımlık plastiklerin azaltılmasını ve toplama ve ayıklama sistemlerinin iyileştirilmesini amaçlamaktadır.
Türkiye, 21 Aralık 2009 tarihinde müzakerelere açılan "Çevre ve İklim Değişikliği" faslı kapsamında "atık yönetimi" alanında da Avrupa Birliği müktesebatını uyumlaştırmak ve uygulamak konusunda üzerine düşeni yapmaktadır.
Çevrenin korunmasına ilişkin AB düzenlemelerine uyum, soluduğumuz havanın kalitesinin iyileştirilmesini, kullanım ve içme suyunda temizlik ve hijyen güvencesini, atıkların yeniden değerlendirilerek ekonomiye katkıda bulunmasını, kamuya açık ortamlarda gürültü kirliliğinin önüne geçilmesini sağlamakta, gelecek nesillerin daha sağlıklı bir ortamda yetişmesini güvence altına almaktadır.
5 Aralık 2017 tarihinde yayımlanan Ulusal Atık Yönetimi ve Eylem Planı kapsamında; 81 ilde atık yönetimi mevcut durumu analiz edilerek, atıkların türlerine göre kaynağında ayrı toplanması, geri dönüştürülmesi, farklı yöntemlerle geri kazanılması ve bertaraf yöntemlerinin ortaya konması hedeflenmiştir. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı himayelerinde başlatılan ve tüm ülkede uygulanması öngörülen "Sıfır Atık Projesi" kapsamında plastik atıklar da dahil olmak üzere tüm atıkların ayrı toplanması ve geri dönüştürülerek ekonomiye kazandırılması hedeflenmektedir.
AB çevre standartlarının ülkemizde uygulanması yönünde atılacak her yeni adım, halkımızın hayat kalitesi ve refah düzeyini daha da yükseltecektir. Vatandaşlarımızın hayat kalitesinin arttırılması, ancak temiz bir çevre ve doğal kaynakların dengeli ve ihtiyatlı kullanımı ile mümkündür. Bu çerçevede, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile yürütmekte olduğu katılım müzakereleri, ülkemizde çevresel standartların iyileştirilmesine yönelik önemli bir itici güçtür.
5 HAZİRAN DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ MESAJLARI VE SÖZLERİ
- "Kirli çevre insanın ruhunu kirletir, kirli ruhlar çevreyi kirletir." Yarının doğası bugünden yaratılır. Toprağın dostlara ihtiyacı vardır; ona dostça davranalım!"Yarının doğası bugünden yaratılır."
- "Biz doğayı korudukça doğa da bizi korur."
- "Yeryüzü basitçe insanoğlu için bir erzak deposu ve çöp kutusu değildir. Yeryüzünün felaketimiz pahasına gözardi ettiğimiz kendi gereksinimleri ve dinamiği vardır."(Mary Mellor)
- "Doğa! En küçük bir çaba harcamadan ve mükemmel bir kusursuzlukla en basit maddeden son derece farklı şeyler yaratıyor; hepsinin üzerine de ince bir tül örtüyor. Yarattığı her bir parçanın kendine has özellikleri, her bir durumun ayrı açıklaması var ama sonuçta hepsi birlikte bir bütünü oluşturuyorlar." (Goethe)
- "Doğaya hoyratça davranan toplumlara da insanlar arasındaki ilişkiler de hoyratça oluyorlar." (John Bennet)
- "İnsanlar doğaya karşı sorumluluk duymuyorlar. Doğayı korurlarsa, cezadan korktukları ya da menfaatleri gerektirdiği için koruyorlar."
- Yaşamak! Bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine bu hasret bizim!"(Nazim Hikmet)
- "Bir ulusun gerçek zenginliği, ağaç örtüsüyle ölçülebilir" (Richard St Barbe Baker)
- "Doğru olduğunu düşündüğümüz şeyi yapmalıyız Çünkü eğer doğru şeyi yapmazsak, yanlış şeyi yapacağız ve iyileşmenin değil felaketin bir parçası olacağız" (Fritz Schumacher)
- "Orman yurdun öz evladı ormansız yok dünya tadı." (Aşık Veysel)
- "Kirli çevre insanin ruhunu kirletir, kirli ruhlar çevreyi kirletir." (Aziz Nesin)
- "Kıyamet kopmak üzere bile olsa, elinde bir fidan varsa, bu fidanı dikmemezlik etme." "Doğaya hoyratça davranan toplumlara da insanlar arasındaki ilişkiler de hoyratça oluyorlar." (John Bennet
- "Bir nokta açıktır: Dünyamız emin ellerde değildir " Yeni dünya düzeni" yeryüzünü ölüme mahkum etmiştir" (Peter F Drucker)
- "Bir ulusun gerçek zenginliği, ağaç örtüsüyle ölçülebilir" (Richard St Barbe Baker)
- "Bir ağaç dikersen, onun meyvelerinden her yiyen, sana sevap kazandıracak, gölgesinde oturan sana sevap kazandıracak, hatta onun tohumunu, meyvesini yiyen kuşlar bile sana sevap kazandıracak."
TÜRKİYE'DE 'ÇEVRE HAFTASI' DİKKAT ÇEKECEK
Türkiye Çevre Haftası kapsamında, 5 Haziran'da, Türkiye genelinde eş zamanlı olarak "81 İlde 81 Milyar Adım Çevre Yürüyüşü" düzenlenecek. Yürüyüşün startı Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinden verilecek.
Hafta kapsamında, "81 Milyar Adım Mobil" uygulaması ile 5 Haziran'dan 6 Haziran'a kadar 24 saat içinde 10 bin adım hedefine ulaşanlar, Bakanlık tarafından verilecek ödüller için hediye çekiliş hakkı kazanacak. Sonuçlar, noter huzurunda tamamlanarak, mobil uygulama ve Bakanlığın resmi web site üzerinden bildirilecek.
TOPLU FİDAN DİKİMİ ETKİNLİKLERİ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerinin 81 ildeki kamu kuruluşları iş birliğinde belirlediği alanlarda, iklim değişikliği ile mücadele kapsamında yutak alanların artırılmasına katkı sağlamak için öğrencilerin de katılacağı bir etkinlikle toplu fidan dikimi yapılacak. Her ilde, bölgenin toprak yapısına ve doğal şartlarına uygun fidan seçilecek.
Türkiye Çevre Haftası kapsamında, çocukların çevre ve doğa, şehircilik, sıfır atık, iklim değişikliğiyle mücadele konularında eğlenerek öğrenecekleri fotoğraf ve resim yarışmaları düzenlenecek. Yarışmaya ilişkin tüm bilgiler ile hafta boyunca sürecek etkinliklerin içeriğine "http://ortakevimiz.com/" adresinden ulaşılabilecek.
ÇEVRE DOSTU BİSİKLET TURU
Bisikletin günlük hayatta kullanımını yaygınlaştırmak ve çevre dostu ulaşım alanında bilinç oluşturmak amacıyla 3 Haziran 2022'de Dünya Bisiklet Günü'nün de kutlanacağı göz önüne alınarak "Çevre Dostu Bir Yaşam için Bisiklet Turu" düzenlenecek.
Bütün il müdürlüklerinde, 5 Haziran Pazar günü saat 15.30'da başlatılacak "Çevre Müfettişi" etkinliklerinde de çocukların tanıtıcı şapka ve tişört ile etkinlikte yer almaları sağlanacak.
FOTOĞRAF YARIŞMASI
Türkiye Çevre Haftası kapsamında, doğa ve çevre temalı fotoğraf yarışması düzenlenecek. 15 yaş üstü herkesin katılabileceği, başvuruların 25 Mayıs'ta alınmaya başlandığı yarışmada dereceye girenlere çeşitli ödüller verilecek.
Hafta kapsamında, ayrıca denize kıyısı olan illerde plaj ve deniz kirliliğini engellemek amacıyla çeşitli etkinlikler düzenlenecek, diğer illerde ise şehrin doğal çevresine göre çevre kirliliğine yönelik aktiviteler yapılacak.
Tüm etkinliklerde, 209 üniversiteden iklim elçileri ve çevre gönüllüsü gençler aktif rol alacak.
