Haziran ayında idrak edilecek Zilkade ayının önemi Müslüman alemi tarafından sorgulanmaya devam ediyor ve 'Zilkade ayında yapılması gereken ibadetler, Zilkade ayının anlamı' gündemde yerini koruyor. İşte haram aylardan ilki olarak bilinen Zilkade ayı ile ilgili merak edilen detaylar...
ZİLKADE AYI 2022 NE ZAMAN?
Diyanet 2022 takvimine göre, Şevval ayının 30 Mayıs tarihinde sona ermesiyle birlikte Zilkade ayı 31 Mayıs'ta başlayacak.
ZİLKADE AYI ANLAMI VE ÖNEMİ NEDİR?
Zilkade isminin, hicrî takvimde yer alan diğer ay adları gibi milâdî V. yüzyılın başlarında Hz. Peygamber'in babasından beşinci dedesi Kilâb b. Mürre tarafından belirlendiği, İslâmiyet'in zuhuru döneminde de Araplar'ın bu isimleri kullanmakta olduğu bilinmekedir.
Câhiliye devrinde haram ayların ilki olarak kabul edilen Zilkade ayında, ticarî açıdan büyük önem taşıyan panayırlar düzenlenir, Mekke'de Ukâz ve Mecenne panayırları da bu ayda kurulmaktaydı.
Bazı kaynaklarda zilkade ayında meydana gelen olaylar arasında Hz. İbrâhim ile İsmâil'in Kâbe'nin temellerini yükseltmeleri, denizin Hz. Mûsâ için yarılması, Hz. Yûnus'un balığın karnından çıkması zikredilmekle birlikte (meselâ bk. Zekeriyyâ b. Muhammed el-Kazvînî, s. 71) bu rivayetleri doğrulama imkânı bulunmamaktadır.
İbn Abbas'ın, "Mûsâ'ya otuz gece vade verdik" âyetinde geçen (el-A'râf 7/142) "otuz gece" ifadesini zilkade ayı olarak yorumladığı nakledilir (Şevkânî, II, 242). İslâm tarihinde zilkade ayında meydana gelen önemli olaylardan Hendek (Ahzâb) Gazvesi, Hz. Peygamber'in Zeyneb bint Cahş ile evlenmesi, Benî Kurayza Gazvesi, Umre Seferi, Umretü'l-kazâ, Resûl-i Ekrem'in Meymûne bint Hâris ile evlenmesi zikredilebilir. Ramazan ve kurban bayramları arasında kaldığı için zilkade ayında nikâh kıyılamayacağı yönündeki inanışların dinî dayanağı yoktur.
ZİLKADE AYINDA HANGİ İBADETLER YAPILIR?
Haram aylar olarak bilinen Zilkade, zilhicce, muharrem ve recebde (Hanefîler'e göre tercihen bu ayların perşembe, cuma ve cumartesi günlerinde) oruç tutmak müstehaptır. Türk dinî mûsikisinde şevval, zilkade ve zilhicce aylarında genellikle hac ilâhileri okunmaktadır.
Bu aylarda güftelerinde haccı, Kâbe sevgisi ve hasretini dile getiren eserler icra edilir. Yine iki bayram arasında yer aldığından Türk halk kültüründe özellikle kadınlar arasında "aralık" şeklinde isimlendirilen zilkade ayı Osmanlı belgelerinde "??" kısaltmasıyla gösterilmiştir.
Cahiliye Arapları Zilkade ayına girildiğinde kutsallığına karşı saygılarından dolayı savaş ve saldırıyı, kötü söz ve kötü davranışı, hatta hayvanları için otlak aramayı bırakmaları sebebiyle bu ayın oturmakla geçen ay, oturma zamanı anlamında 'zü'l-ka'de' diye adlandırılmıştır.
Seyyid İbn Tavus bu ayın fazileti hakkında şunları yazmaktadır: ''Zilkade ayı, şiddet ve sıkıntı esnasında dua etmenin iyi olduğu bir aydır ve zulüm ve zorbalığın bertaraf edilmesi ve zalime karşı etkilidir. Bu ay, duaların icabet edildiği ay olarak adlandırılmıştır. Zira vakti ganimet bilinmeli ve o gün hacet orucu tutulmalıdır.''
ZİLKADE AYINDA İLK 10 GÜNÜN FAZİLETİ NEDİR?
Fecr suresinin 2. âyetinde geçen "on gece" ile, tercih edilen yoruma göre, hac ayı olan Zilhicce'nin ilk on gecesi kastedilmiştir (Râzî, Mefâtîhu'l-ğayb, XXXI, 163). Zilhicce'nin ilk on gününün faziletine işaretle, Hz. Peygamber (s.a.s.); "Allah katında şu on günde işlenecek salih amelden daha sevimli bir amel yoktur." buyurmuş, sahabîler, "Ey Allah'ın Resûlü! Allah uğrunda yapılacak cihattan da mı üstündür? " diye sormuşlar. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.s.); "Evet, Allah yolunda cihat etmekten de. Ancak malını ve canını tehlikeye atarak cihada çıkan, şehit olup dönmeyen kimsenin cihadı başka. (O, bundan üstündür.)" (Buhârî, Îdeyn, 11) buyurmuştur.
Zilhicce'nin bu on gününün fazileti hac ibadetinin bu ayda yapılmasından kaynaklanmaktadır (İbn Hacer, Feth, II, 459). Zira bu günlerde hac ibadetinin bir kısım menâsiki yapılmakta bir kısmı da (ziyaret tavafı, şeytan taşlama gibi) ardından gelen teşrik günlerinde gerçekleştirilmektedir. Zilhicce ayının dokuzuncu günü olan kurban bayramının arefesinde tutulan orucun da çok faziletli olduğu rivayetlerde zikredilmiştir
