'Ne kadar zekat vermeliyim, zekat kimlere verilir, kimlere farzdır?' soruları gündemde yerini aldı, Ramazan ayıyla birlikte gerekli ibadetleri yerine getirmek isteyen Müslüman alemi, zekat vermenin şartlarını araştırmaya başladı. Peki zekat nedir, neden verilir? Zekat vermek kimlere farz kılınmıştır, kimler zekat alabilir? İşte, 2022 zekat hesaplamaya dair merak edilenler ve zekat verilirken borçtan nasıl düşüleceği hakkında detaylar...
ZEKAT NEDİR, NE ANLAMA GELİR?
Zekat kelime anlamı bakımından bereket ve çoğaltma olarak bilinmektedir.. İslam aleminde ise namazda olduğu gibi zorunlu, yani farz kılınmış bir ibadettir. Arapça kökenli bir kelime olan zekat, tüm İslam aleminde durumu uygun olan kişiler tarafından yerine getirilmektedir.
Zekat vermekle yükümlü olan kişi, Allah rızası için malı üzerinden hesaplanan belirli bir miktarı ihtiyacı olan kişilere vermektedir. Böylece ihtiyaç sahiplerine yardım edilmiş olur.
ZEKAT HESAPLAMAK İÇİN BURAYA TIKLAYABİLİRSİNİZ
ZEKAT KİMLERE VERİLİR?
Bir kişiye zekatın farz olabilmesi için kişinin müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması öncelikli şarttır.
Zekat vermek isteyen kişinin bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla, yani kazanç sağlayıcı nitelikte mala sahip olması gerekmektedir. Malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip olması burada önemli hususlardan biridir.
Zekâtın kişiye farz olması için ayrıca mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi gerekmektedir. Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere dikkate alınmaz ve zekât bu süre dolmadan önce de verilebilir. Bu mal varlığı bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olması durumunda verilebilir.
Zekâtın kabul edilmesi için öncelikle "niyet etmek" şarttır. Zekât bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilmesinin bir anlamı olmayacaktır. Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan "temlik" de şarttır. Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ibâha denilen yollarla fakire zekât verilmiş olmaz.
Zekatı veren kişi gönülden Allah rızası için ihyitaç sahibi kişilerle malının belli bir kısmını paylaşmakla yükümlüdür.
ZEKAT HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Nisap, zekâtla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsü olarak bilinmektedir. Bu ölçü, altında 20 miskal (80.18 gr), devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adete denk gekmektedir.
Buna göre temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişinin diğer şartları sağlaması durumunda zekat ibadetini yerine getirmesi zorunludur.
ZEKAT HESAPLAMAK İÇİN BURAYA TIKLAYABİLİRSİNİZ
ZEKAT VERİLİRKEN HANGİ BORÇLAR DÜŞER?
Zekât vermekle yükümlü olan kişi, elindeki zekâta tâbi olan malından kul haklarına müteallik borçlarını düşer.
Hanefî mezhebinin genel görüşüne göre ödeme günü gelmiş veya gelmemiş olan borçlar bu konuda aynı hükme tâbidir fakat Hanefîlerden bir kısım âlimlerin görüşüne göre, sadece vadesi gelmiş olarak birikmiş ve alacaklısı tarafından talep edilen borçlar düşülür; henüz ödeme günü gelmemiş olan borçlar düşülmez. Bu durumda, bu tür veresiye borçlar genellikle alacaklıları tarafından istenmez; ödeme günü gelmiş olan borçlar istenir.
Şâfiî mezhebinin meşhur olan görüşüne göre ise hiçbir borç, zekâta tâbi olan malların hiçbirisinden düşülmez, dolayısıyla borçluluk hâli zekât vermeye engel değildir.
Günümüzde ödeme planı uzun bir takvime bağlanmış olan ve ileriki yıllarda düzenli olarak ödenecek olan kamu, TOKİ, kooperatif, kredi türü borçlar, bütünüyle zekât malından düşülmemelidir. Bu borçların ödeme takvimleri 10-20 yıllık çok uzun vadeleri kapsamakta ve insanlar bu borçları hemen o yılda ödeme durumuyla karşı karşıya kalamamaktadırlar. Bu sebeple, kişinin elinde bulunan zekâta tabi mallardan, sadece "o zekât yılına ait olan birikmiş borçlar, vadesi o yıl içinde dolmuş veya dolacak olan ve dolayısıyla o zekât yılı içinde hemen ödenmesi gereken borçlar" düşülmelidir çünkü zekât, yıllık bir ibadettir.
