Marteniçka nedir, ne zaman takılır? Baba Marta günü nedir? Balkan geleneği Marteniçka’nın hikayesi ve Marteniçka iplerinin anlamları

MARTENİÇKA NEDİR?

Baharın gelişi her coğrafyada farklı kutlanır. Bulgaristan halkı baharın gelişini Baba Marta (Mart Nine) geleneği ile kutlamakta. Aslında kökeni pagan adetlerine dayanan bu gelenek, günümüze neredeyse hiç bozulmadan ulaşmıştır. . Bu bayram Bulgarlar tarafından "Çestita Baba Marta" şeklinde kutlanır.

Marteniçka 1 Mart'ta başlanarak ay sonuna dek takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bileklik ve yaka süsleridir.

Geleneğe göre Bulgarlar birbirlerine "martenitsa" adı verilen kırmızı beyaz renkli yün bileklik ya da yaka süsü hediye ederler. Böylece sene boyunca sağlık ve güç dilemiş olurlar. Takan kişi havada uçan leyleği ya da kırlangıcı gördüğünde bilekliği çıkarır ve dilek dileyerek meyve veren bir ağaca asar. Bu gelenek Balkanlarda oldukça yaygındır.

MARTENİÇKA HİKAYESİ

Marteniçka'nın pek çok hikayesi vardır. Bunlardan en yaygını ise Mart Nine. Slav dillerinin çoğunda "Baba" nine demektir. Bulgar efsanesine göre Baba Marta, ruh hali değişen sert mizaçlı bir yaşlı kadındır. Mutlu olduğunda hava sıcak ve güneşli olacak, öfkelendiğinde ise hava çok soğuk hatta kar yağışlı olacak denmektedir. Marteniçka'nın kırmızı beyaz renklerini giyerek Baba Marta'dan merhamet dilerler ve kışın hızlı geçmesini dileyerek bahar getirmesini umarlar.

MARTENİÇKA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Marteniçkanın pek çok çeşidi vardır. Kırmızı ve beyaz ipliklerden yapılan bileklikler, kolyeler, ponponlar, yaka süsleri. En yaygın Marteniçka sembolü kırmızı ve beyaz yün ipliklerden yapılmış erkek ve dişi ipliklerdir. Bunlara Pijo ve Penda denir. Pijo genellikle beyaz renkler yoğunlukta olur. Penda ise daha çok kırmızı renklere sahip dişi bebektir.

NEYİ SEMBOLİZE EDER?

Beyaz renk güç, saflık, mutluluğu temsil ederken, kırmızı renk ise sağlık, kan ve doğurganlığı temsil ediyor.

MARTENİÇKALARI KENDİNİZ DE YAPABİLİRSİNİZ

Orta kalınlıkta yünlü kırmızı ve beyaz iplerle marteniçkanızı örebilirsiniz. Farklı desenler ve modeller üretebilirsiniz. Dilerseniz boncuklar, figürler ya da ponponlar ekleyebilirsiniz.